ذکر چند نکته:
نکته اول:
صبر هرگز به معنى تحمل بدبختيها و تن دادن ذلت و تسليم در برابر عوامل شكست نيست بلكه صبر و شكيبايى به معنى پايدارى و استقامت در برابر هر مشكل و هرحادثه است. رسول خدا، صلّى اللّه عليه و آله فرموده اند : «... پس كسى كه صبر كند بر مصيبت تا آنكه برگرداند مصيبت و شدت آن را به نيكويى عزاى آن (يعنى با صبر جميل شدت مصيبت را ردّ كند) بنويسد خدا براى او سيصد درجه، ما بين هر درجه تا درجه ديگر مثل ما بين آسمان و زمين است..
. (اصول كافي ج2 ص 91)
نکته دوم :
چيزي كه در اين زمينه بسيار مهم است اين است كه بدانيم با چه هدفي صبر مي كنيم. اگر هدف الهي باشد يعني براي وصول به خداوند و تقرب به او باشد، خوب بسياري از سختي ها در اين راه آسان مي نمايد، چون اين راه ارزش اين را دارد كه به خاطر آن انسان سختي هاي بسياري را تحمل كند و بردبار باشد. مانند كسي كه معشوقي بس زيبا دارد، خوب براي رسيدن به اين معشوق زيبا و قيمتي مي طلبد كه با موانع و دشواري هاي وصول بجنگد و در مقابل هر ناملايمي صبوري پيشه كند تا به مقصود برسد.
رسيدن به اهداف دين و قرب الهي و راه عشق خداي متعال كار آساني نيست، در اين راه مشكلات وسختي ها و رياضت هاي فراواني وجود دارد كه سالكان و طالبان حق با صبر و شكيبايي آن ها را به اميد لقاي الهي تحمل مي كنند و در اثر اين صبر زيبا محبوب خداي محبوب مي شوند و مورد تمجيد و ستايش او قرار مي گيرند.
نکته سوم :
صبر داراي آفاتي مي باشد که بي توجهي به آنها عدم موفقيت انسان را در کسب اين ويژگي اخلاقي نيکو به دنبال خواهد داشت که برخي از اين
آفات به شرح ذيل مي باشد :
1 ـ عجله و شتابزدگي:
وقتي بر خلاف خواسته انسان چيزي پيش آيد تحمل او تمام شده و قانون اين جهان را فراموش مي كند و با عجله و شتابزدگي به دنبال فرار از آن مي باشد.
2 ـ عصبانيت و خشم:
انسان در زمان عصبانيت و خشم ارزش صبر را فراموش مي كند.
3 ـ دل تنگي و بي تابي:
انسان با اين دو، نيروي صبر و مقاومت خود را از دست مي دهد.
4 ـ نااميدي:
بزرگترين آفت صبر است و براي هر فعاليتي انسان بايد بذر اميد در دل خود بكارد تا موفق شود.
در اينجا به برخي از راههاي تقويت روحيه صبر اشاره مي نمائيم و اميدواريم با بکارگيري آنها بتوانيد بخوبي از مشکلات و مصائب سر راهتان عبور کنيد و به هدف مقدس خود نائل گرديد:
1- شناخت طبيعت زندگي دنيا:
از مسائلي که مي تواند صبر انسان را تقويت نمايد شناخت زندگي دنيا مي باشد و دانستن اينکه اين دنيا فاني است و انسان آفريده شده تا با آزمايش هاي مختلف الهي وجودش را صيقل داده و مستعدّ زندگي جاودانه نمايد و خداوند انسان را در رنج و سختي آفريده و شادي و سلامت بدون غم و بيماري نيست. همانگونه که خودش فرموده
:«لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ في كَبَدٍ»
(بلد/ 4) كه ما انسان را در رنج آفريديم (و زندگى او پر از رنجهاست)!
2- خودشناسي:
اگر انسان همه چيز خود را از خدا بداند ديگر در حوادث و يا جايي كه چيزي از او گرفته مي شود، گويي اتفاقي نيفتاده و همواره اين شعار را الگوي رفتار خويش نمايد «ما از خدائيم و به او باز مي گرديم».
3- اميد قطعي به وعده الهي مبني بر گشايش سختي ها:
اينکه انسان به اين وعده الهي که فرموده:
«إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً»
(آرى) مسلّماً با(هر) سختى آسانى است
به يقين برسد.
(الشرح : 6)
4- اميد بستن به جبران محروميّتها:
پيامبر صلّى اللَّه عليه و آله و سلم فرمود:
خداوند دنيا را خانه گرفتارى و بلا، و آخرت را خانه جزا قرار داده،
پس بلاى دنيا را، سبب پاداش آخرت و عوض آن معيّن نموده، پس بلاى دنيا عطا و پاداش آخرت را در پى دارد، و دنيا زودگذر است و به سرعت پيموده مىشود،