خيال پردازي در كودكان - نسخه‌ی قابل چاپ +- انجمن بانیان بهبودی (http://forum.banianbehboodi.ir) +-- انجمن: روانشناسی (http://forum.banianbehboodi.ir/forumdisplay.php?fid=261) +--- انجمن: مطالبی در باره روان (http://forum.banianbehboodi.ir/forumdisplay.php?fid=262) +--- موضوع: خيال پردازي در كودكان (/showthread.php?tid=5858)

خيال پردازي در كودكان - sabor - 2014-06-27 دكتر علی قائمی بحثی مختصر در زمینه خیالبافی کودکان داشتیم و فواید و عوارض آن را برشمردیم و به این نتیجه رسیدیم که این حالت نباید در کودکان تداوم یابد بدان خاطر که آنها را از واقعیت ها، پذیرش مسئولیت ها و موفقیت در امور بعدی حیات دور می سازد. و در این مقاله که به گونه ای مختصرتر مطرح خواهد شد جلوه ای از خیالبافی کودکان را که به افسانه بافی منجر شده است عرضه خواهیم داشت. این حالت نیز از مشکلاتی است که دامنگیر والدین و مربیان کودک است و زمینه را برای بسیاری از سقوط ها و عدم موفقیت ها فراهم می سازد. حالتی است که در بسیاری از کودکان خیالباف و حتی گروهی از آنها که دچار بیماری های روانی هستند و در سنین گوناگون می باشند به عیان دیده می شود. حیات روانی انسان به نظامی مجهز است که ادامه سیستم دار آن موجب تداوم حیات سالم و توأم با فراغ است. اگر از این نظام تخلف و انحرافی پدید آید آدمی با مخمصه هائی که اغلب زحمت آفرین هستند مواجه خواهد شد، در این نظام به دو امر مواجهیم: یکی تجهیزات انسان و آن شامل امکانات و مؤیداتی در تربیت است که خداوند آن را در درون انسان بودیعت نهاده است مثل فطرت، غریزه، کنجکاوی، بینهایت جوئی، استعدادها و.. و دیگر سیستم دفاعی است که آدمی از این طریق قادر به ادامه حیات و حفظ صیانت وجود می شود. در برابر آلام و رنج های درونی موضع مناسب اتخاذ کرده و خود را از درماندگی ها نجات می دهد و ما این هر دو را در تخیل و خیالبافی انسان می بینیم. جدی بگيريد كودكان در سنين قبل از دبستان علاقه بسيار زيادي به بازي ها و موضوعات تخيلي دارند. زندگي يك كودك در سن قبل از مدرسه، از محدوديت هاي بسيار تشكيل شده، او بر اساس نظر والدين خود زندگي مي كند. در واقع كودك به بازيهاي خيالي علاقه دارد ، زيرا مي تواند آن طور كه مي خواهد باشد و زندگي كند؛ خارج از قيد و بندها و محدوديت هايي كه والدين براي او تعيين كرده اند. هيچ كودك سه ساله اي اجازه ندارد كه به تنهايي از خانه خارج شود، به تنهايي غذاي دلخواه خود را بخورد و حتي لباسي را كه دوست دارد بخرد. در اين سن، كودك كاملاً به والدين خود وابسته است، البته مي تواند اظهار نظر كند اما تصميم گيري اصلي و قطعي با والدين است. كودكان هنگامي كه با مكان هاي تازه يا تجربه هاي جديد رو به رو مي شوند از شيوه اي متفاوت استفاده مي كنند، آنها قوه تخيّل خود را به كار مي برند. زماني كه به يك كودك چهار ساله اجازه مي دهيم تا به تنهايي به مدرسه برود و برگردد او احساس مي كند كه يك فرمانده است و سوار بر اسب از يك قلعه به قلعه ديگر در حركت است. زندگي يك كودك چهار ساله خيلي معمولي و خسته كننده به نظر مي رسد . اما اگر تصور كند كه يك مأمور آتش نشاني است، حس مي كند مثل يك قهرمان زندگي مي كند. چــــرا خيال پـــــردازي بـــراي كـــودكان بااهميت است؟ خيالپردازي در دوره كودكي اهميت زيادي دارد . زيرا يك كودك علاوه بر اين كه مي تواند زندگي خود را تغيير دهد و شرايط تازه اي را براي خود خلق كند، از شرايط تازه اي كه ايجاد كرده مي تواند دانستني هاي جديدي نيز بياموزد. به طور مثال وقتي كه يك كودك چهار ساله كلاه آشپزي بر سرش مي گذارد، پيشبند آشپزي مي بندد و تصور مي كند كه آشپزاست، احساس استقلال و مسئوليت پذيري سبب مي شود كه به اطراف خود توجه بيشتري داشته باشد، همراه با پدر و مادر خود آشپزي كند. موادي را كه استفاده مي كند به خاطر مي سپارد و از اين كه هر بار بر دانسته هاي خود مي افزايد، خوشحال است. بزرگسالان از دنياي پيرامون خود اطلاعات زيادي به دست مي آورند و براي فراگيري بيشتر ، تجربيات خود را نيز مورد استفاده قرار مي دهند؛ اما كودكان از استعدادي برخوردارند كه لازم است توسط والدين پرورش يابد. آنها با به كارگيري قوه تخيّل خود نه تنها دانستني هاي تازه اي از دنياي اطراف خود به دست مي آورند بلكه مي توانند آن طور كه دوست دارند باشند و زندگي كنند. تقــــــــويت تخيـــــل : ۱- در منزل جايي را براي تغيير لباس اختصاص دهيد.(جاييكه در آن لباس هاي قديمي، وسايل شخصي "مانند كلاه، كتابهاي جيبي، هديه هاي قديمي و ..." را نگهداري كنيد.) ۲- مدادهاي شمعــــي، وسايل آبـــرنگ، كاغذ نقاشــــي و چسب را در دستــــرس كـــودكان قرار دهيد. ۳- داستاني را براي كودك خود تعريف كنيد. لباس يكي از شخصيت هاي داستان را بپوشيد و با كودك خود، براساس داستان، بازي كنيد. اگر داستان را كودك شما تعريف كند بهتر است. مي توانيد موضوع آن را با مراسم عروسي، جشن تولد يا اتفاق هاي ديگري كه در زندگي خود با آنها سرو كار داريد مرتبط سازيد. ۴- تعدادي ملحفه يا پتو در دسترس كودك قرار دهيد تا بتواند خانه درست كند و يا بازي هاي خيالي ديگري را طراحي كند. ۵- كودك خود را تشويق كنيد كه با اسباب بازيهاي سازنده و ابتكاري بازي كند. مانند اسباب بازيهايي كه با كمك قطعه هاي مختلف ميتوان ماشين، خانه، هواپيما و... ساخت. ۶- قصه هاي موزون و آهنگين را براي فرزندتان بخوانيد و به نوبت اشعار آن را تكرار كنيد. ۷- در حد امكان زمان بيشتري را با كودك خود در طبيعت سپري كنيد. محل هايي كه براي ساختن آنها انسان دخالتي نداشته است، براي رشد قوه تخيّل كودك بهتراست. ۸- زماني كه فرزندتان، شما را به دنياي خيالي خود دعوت مي كند، دعوت او را بپذيريد، با او سوار قايق شويد، سوار بر سفينه فضايي در فضا پرواز كنيد و در همه ي موارد رهبري بازي را برعهده فرزندتان بگذاريد. ۹- در بين اسباب بازي هاي كودك تعدادي گوش ماهي، سنگ هاي مختلف، چسب، تخته ، بند، سكه ، طناب و ساير وسايلي كه مي تواند مورد استفاده او قرار بگيرد، قرار دهيد. ۱۰- هنگامي كه با خيالپردازي هاي فرزندتان روبرو مي شويد، او را سرزنش نكنيد. به او اجازه دهيد تا آنچه در ذهن خود دارد بيان كند.