صنایع دستی زنجان، از مدت ها پیش جایگاه ویژه ای در بین صنایع دستی ایران داشته است. اگر تاریخ زنجان را بررسی کنید متوجه قدمت و تنوع آن خواهید شد که در حال حاضر از تعدادشان کاسته شده است و آن هم مربوط به مهاجرت صنعتگران به دیگر شهرهاست. از صنایع دستی زنجان می توان ساخت اشیای فلزی همچون ملیله کاری، چاقو سازی و چارق دوزی را نام برد. که هر کدام را می توانید بعنوان سوغات تهیه کنید. همچنین برای آشنایی بیشتر می توانید مطلب مربوط به سوغات زنجان را ببینید. دیگر صنایع دستی زنجان که در شهرهای مختلف این استان تولید می شوند عبارتند از:

• مسگری
  
• فرش 
  
• گلیم 
  
• جاجیم 
  
• مسگری 
  
• تابلوی خاتم و مینیاتور
  
• صنایع شیشه 
  
• گیوه دوزی ابریشمی و نخی
  
• رنگرزی
  
• سفالگری
  
• هنر حکاکی روی مس
  

ملیله کاری زنجانملیله کاری ازقدیمی ترین صنایع دستی زنجان است و بر اساس شواهد تاریخی می توان ثابت کرد قدمت آن به قرن دهم هجری بر میگردد، که در دوران سلجوقی رونق گرفت و همزمان با حکومت صفویان به اوج خود رسید. همچنین نمونه های باقی مانده و آنچه در آثار و سفرنامه های قدیمی دیده می شود گواهی بر قدمت هنر ملیله کاری هستند. در کتب تاریخی بسیاری به فلزکاری بعنوان یکی از صنایع دستی زنجان اشاره شده است که ملیله کاری شاخه ای از این صنعت است. ملیله کاری تا قبل از حکومت پهلوی یکی از هنرهای بومی زنجان بود اما پس از آن هنرمندان این حرفه به شهرهای تهران، اصفهان و… مهاجرت کردند و این هنر در دیگر نقاط ایران رواج یافت. در هر صورت با سفر به شهر زنجان می توانید از دیدن این هنر زیبا به شکل شربت خوری، قاب عکس، بشقاب، جعبه ی جواهرات،شکلات خوری، شیرینی خوری و ظروف تزیینی لذت ببرید. نقش هایی مورد استفاده در ملیله کاری بته ترمه، جقه، برگ فرنگی، برگ، غنچه، پیچک و … است. ناگفته نماند ملیله کاری زنجان در ایران جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است.چاقو سازی زنجاناز معروفترین صنایع دستی زنجان ساخت چاقو است که در سطح کشور شهرت بسیاری دارد. این هنر به مدت ها پیش بازمیگردد که نسل به نسل، به هنرمندان معاصر  انتقال یافته است. با وجود وارد شدن ابزارهایی برای ساخت چاقو از زحمت هنرمندان این عرصه کاسته شده است و همچنان کیفیت بالایی دارد. چون در ساخت چاقو قدرت بدنی زیادی بکار گرفته می شود، معمولا جوانان مشغول این کار هستند و استادکاران قدیمی به آموزش میپردازند. چاقوها معمولا از فولاد استیل محکم و ضد زنگ درست میشوند که بعد از اجرای عملیاتی همچون چکش کاری و حرارت دادن به فلز سختی تبدیل می شوند و بر برش و تیز بودن چاقو موثر است. تناسب، ظرافت، قدرت در برش و نحوه ی آبکاری فلز از جمله مشخصات برجسته چاقوی زنجان است. انواع چاقوهای که در زنجان تولید می شوند عبارتند از چاقوی ضامن دار، ساده، میوه خوری، مرکب، کاردهای شکاری، کاردهای کمری، کاردهای آشپزی و قلم تراش.چاروق دوزی زنجانچاروق نوعی کفش است که در گذشته برای عبور از مناطق سخت و کوهستانی از چرم گاو و با نخ ابریشمی یا نخ گلابتون می دوختند. این هنر به دوران ساسانیان بازمیگردد و اوج رونق آن مانند بسیاری از صنایع دستی شهرهای ایران به دوران صفوی می رسد. تنوع در نقش و طرح های این چاروق نظر هر هنرمندی را به خود جذب می کند. انواع مختلف چاروق تمام چرم، توری، پرده بند، تمام پوست و… هستند. که هر کدام از این نوع ها روش و سبک خاصی در ساخت دارند و از  جنس چرم، پنبه، ابریشم و پوست عمل آورده درست می شوند. امروزه چارق های بیشتر زنانه بوده و جنبه ی تشریفاتی دارد. این چاروق ها می توانند سوغاتی های زیبای برای اقوامتان باشند. همچنین برای آشنایی با دیگر ره آوردهای زنجان میتوانید متن سوغات زنجان را بخوانید.منبع : نشاط آوران