انجمن بانیان بهبودی

 اکثر افراد گمان می کنند لغزش یعنی مصرف دوباره مواد مخدر پس از یک دوره نسبتاً طولانی پرهیز. در صورتی که لغزش فرآیندی است که خیلی قبل از مصرف مجدد شروع و با مصرف مواد مخدر تکمیل می گردد. یعنی یک معتاد گاهاً خیلی قبل از مصرف مجدد می تواند دچار لغزش شود. و مصرف مواد مخدر این فرآیند را کامل می کند.در بسیاری از اوقات لغزش با یک اتفاق بسیار ساده و یا با ظاهر پیش پا افتاده شروع می شود. « یک تماس کوتاه با مصرف کنندگان مواد، یک دروغ کوچک و به ظاهر بی اهمیت، یک روز جلسه نرفتن» می تواند عاملی شود تا فرآیند دردناک لغزش آغاز و به مصرف مجدد مواد ختم شود.Relapseبازگشت چیست؟بازگشت یا عود به معنای برگشت معتاد به الگوهای رفتاری و باورهای مخرب و ناسالم قبل است. عود یعنی توقف کامل بهبودی در صورتی که لغزش اغلب یک توقف کوتاه و یا درجا زدن در بهبودی می باشد. لغزش معمولاً « یک نشانه است که نشان می دهد برنامه بهبودی به صورت کامل اجرا نشده و یا این که هنوز دست آویزها و بهانه های مصرف در ذهن باقی مانده و ریشه کن نشده است. تفاوت عود و لغزش در این است که در لغزش فقط پاکی فرد از بین می رود و به اصطلاح صفر است. ولی بهبودی به نقطه آغازین برنمی گرددو فقط متوقف شده در صورتی که در عود تمام افکار و باورهای مخرب زمان مصرف باز می گردد. لغزش را می توان به سَُر خوردن یا زمین خوردن تشبیه کرد و عود را سقوط. لغزش های متعدد یا باقی ماندن طولانی مدت در لغزش باعث تبدیل به لغزش به عود می باشد.نشانه های هشدار دهنده لغزشبرخی از نشاندهنده لغزش از این قرارند :1.  بی تفاوتی و بی حوصلگی نسبت به پی گیری برنامه بهبودی که می تواند شامل قطع تماس با برنامه بهبودی، عدم حضور در جلسات بهبودی به صورت فعال و مؤثر، قطع ارتباط با راهنما و دوستان دیگر بهبودی می باشد.2.  تماس یا حداقل تمایل برای ارتباط با افراد مصرف کننده و تردد در مکان های مصرف و توزیع مواد. این موضوع می تواند نشان دهنده تمایل ناخودآگاه فرد برای مصرف مجدد باشد.3.  زیر پا گذاشتن اصول روحانی و زندگی بر مبنای خودخواهی و لذت طلبی. در این شرایط فرد معتاد فقط به خود منافع کوتاه مدت و لذت های آنی خود فکر می کند. و برای رسیدن به لذت طلبی به راحتی منافع دیگران را زیر پا می گذارد. این مسئله می تواند باعث ایجاد شکاف در نظام باوری معتاد شده و قدرت روحانی فرد را برای مقابله با وسوسه مصرف کم  کند.4.  بی برنامگی، آشفتگی و بی نظمی زندگی روزمره پر کاری پرخوری پر خوابی وقت گذرانی های افراطی در جمع دوستان به حدی که مسئولیت های زندگی فراموش شود نیز از نشانه های لغزش است.5.  ایجاد و ادامه روابط ناسالم عاطفی-احساسی و جنسی از نشانه های بروز لغزش است. این نوع وابستگی به خاطر ماهیت ناسالم لذت فراوان که به همراه دارد کم کم فرد را از بهبودی و اصول روحانی دور کرد. و به راحتی می تواند باعث مصرف دوباره مواد مخدر شوندسپرهای محافظتی لغزشساده ترین راه برای جلوگیری از لغزش توجه به نشانه های هشدار دهنده و اصلاح آنها می باشد. تعهد و تداوم در بکار گیری اصول بهبودی، شرکت در جلسات بهبودی، تماس مرتب با راهنما، پرهیز جدی از تردد در مکان های مصرف، قطع ارتباط کامل با افراد مصرف کننده و فروشنده مواد، برنامه ریزی و نظم در زندگی، داشتن اهداف و پی گیری آنها، پرهیز از خستگی، گرسنگی، تنهایی و کنترل خشم نیز می تواند در جلوگیری از لغزش بسیار مؤثر می باشد.در صورت مواجهه با وسوسه چه کنیم؟مکث یکی از مهم ترین ابزارهای پیشگیری از هر نوع لغزش است. پنج محرک اصلی گرسنگی، عصبانیت، خستگی و تنهایی و بیماری های جسمی است. این محرک ها برای خود پاسخی می طلبند. فرد معتاد برای این محرک ها اولین پاسخ را در مصرف مو اد می بینند، مواد تنهایی ها را پر می کند. خستگی را از افراد می گیرد، باعث فراموش کردن عصبانیت می شود و دردهای جسمی را تسکین می دهد. مکث ابزاری است که بین محرک و پاسخ قرار می گیرد. تا فرد فرصت کند تا پاسخ مناسبی برای محرک پیدا کند رهایی واقعی در مکثی است که در بهترین زمان در برابر محرک قرار می گیرد. به زبان ساده تر وقتی وسوسه پدید می آید باید برای لحظه ای آن را متوقف کرد و یا اصطلاحاً مکث و فاصله ای بین مواد و وسوسه مصرف پیدا کنیم. این مکث را می توان از طریق خواندن دعای آرامش، تلفن به راهنما، گرفتن دوش، صحبت و مشارکت راجع به آن وسوسه، سرگرم شدن به کاری دیگر، ترک موقعیت و از همه مهم تر رفتن جلسه ایجاد کرد. همچنین فکر کردن به عواقب اولین بار مصرف به جای فکر کردن به لذت های مواد نیز می تواند در پیشگیری از مصرف بسیار مؤثر باشد.در صورت بروز لغزش چه باید کرد؟مهم ترین موضوع در مواجهه با لغزش درک این نکته است که لغزش قسمتی از فرآیند بهبودی است به عبارت بهتر فرد معتاد در مسیر نزدن مواد است که مواد می زند.این مطلب کمک می کند احساس گناه و خجالت یکی از عوامل مهم تکرار مصرف می باشد کمتر شود بعد از پذیرش لغزش به عنوان قسمتی از فرآیند بهبودی لازم است از مهمانهای عزیز اجازه دیدن این قسمت را ندارند. عضویت  یا ورودانکار بیرون آمده و با صداقت تسلیم واقعیت موجود شویم. اقرار به راهنما حضور دوباره در جلسات بهبودی صفر کردن پاکی تفاضا برای دریافت حمایت از اعضا اقامت چند روزه در مکان های عاری از مواد مانند کانون ها یا خانه های بهبودی می تواند کمک کند تا از تکرار مصرف جلوگیری شود.برای کمک به یک لغزشی چه کارهایی می توانیم انجام دهیم؟ما در مسیر بهبودی مطمئناً با افراد بسیاری برخورد خواهیم کرد که دچار لغزش شده اند برای کمک به این افراد می توان این کارها را انجام داد.1.  دادن امید: اولین چیزی است که در یک لغزش به آن نیاز دارد امید است. لغزش تیرگی، نا امیدی و احساس از دست رفتن داشته ها را به همراه دارد و شدت این احساسات ناخوشایند اغلب باعث مصرف مجدد مواد می شود لذا کمک و حمایت از فردی که دچار لغزش شده می بایست همراه با دادن امید و احساس خوشبینی نسبت به آینده باشد.2.  گرفتن احساس گناه: گاهاً دیده شده اعضا یا خانواده و یا اطرافیان فرد لغزشی با دادن احساس گناه در او سعی در کمک کردن دارند. در صورتی که افزایش احساس گناه و خجالت می توانی یکی از محرک ها و دلایل مصرف دوباره باشد. زیرا پس از لغزش با تصویری مخدوش از خود روبرو می شود که باعث ایجاد احساس گناه و خجالت می گردد. اگر این احساس به وسیله محرک ها ی بیرون مانند تحقیر سرزنش کردن طرد شدگی به وسیله دوستان و خانواده و تقویت شود می تواند باعث گیر افتادن فرد در چرخه عود و بازگشت شود.3.   پرهیز از نصیحت و ارشاد. برای معتاد نصیحت و ارشاد مثمر ثمر نیستند. لذا تجربه تحلیل پیش از حد داستان لغزش به ویژه در اوقاتی که فرد لغزشی خودش درخواست کمک نکرد بپرهیزیم.4.  دائم لغزش فرد را یادآور نشوید. با مجبور کردن فرد به تعریف دوباره و دوباره  تجربه لغزش باعث یادآوری تمام دردهایی می شود که فرد را در طی فرآیند لغزش تحمل کرد و این می تواند عاملی شود که فرد لغزشی از انجمن و جلسات فاصله بگیرد.5.  پرهیز از زدن برچسب بر روی  فرد لغزشی:
افراد معتاد بیشتر از شباهت ها بر روی تفاوت ها متمرکز است. وقتی بر روی افراد بر چسب هایی مانند لغزشی می زنیم در اصل داریم بر تفاوت او با دیگران صحه میگذاریم و با این کار فرصت کمک به او را از دست می دهیم. چرا که بهترین کمک بر مبنای درمان یک معتاد به معتاد دیگر استوار است وقتی که ما کسی را لغزشی بنامیم در اصل او را معتاد ویژه نامیده ایم.6.  احساسی برخورد نکردن و دادن راه های منطقی مطابق یا اصول که گاهاً به فردی که لغزش کرد توصیه می شود که لغزش خود را مخفی کند و کما فی السابق اعلام پاکی کند که این می تواند عامل اصلی عود باشد.باورهای غلط نسبت به لغزشدر این جا چند باور غلط که در مورد لغزش مرسوم است را یادآور می شویم.1.  لغزش به معنای نقطه سرخط می باشد در صورتی که اصلاً این گونه نیست و در لغزش بهبودی به نقطه اول برنمی گردد. فقط پاکی از بین می رود.2.  لغزشی ها بهبود پذیر نیستند. یعنی هرگز نمی توانند برای همیشه پاک بمانند که این نیز باور نادرستی است بسیاری از کسانی که برای دوره های طولانی در لغزش باقی می مانند یا لغزش های متعددی داشتند نیز توانسته اند با یکدیگر به برنامه پاکی و بهبودی قابل توبه پیدا کنند.3.  عامل لغزش همیشه در داخل خود فرد است. عدم توجه به عوامل خارجی لغزش محیط های پر خطر کاری  نا امیدی، آشفتگی خانوادگی. وجود بیماری های همراه باعث می شود که راه کارهای سالم برای برخوردها و کمک به لغزش ها را پیدا نکنیم. و به جای کمک به سعی در تحقیر و طرد کردن و وادار کردن فرد به انجام کاری محال یعنی تغییر درونی می کند.4.  تمام لغزش ها به عود منتهی نمی شوند. یعنی اگر کسی یک بار مصرف کند حتماً نباید  تا آخر راه را  برود. در صورتی که امکان دارد فرد پس از یک بار مصرف دوباره به برنامه وصل شود و از تکرار لغزش جلوگیری گردد.

ایجاد سیستم حمایتی

بسیاری از ما معتادان در حال بهبودی تنها به سادگی تماس با یک دوست در بهبودی، توانسته ایم از لغزش خود جلوگیری کنیم. علت دقیق این امر مشخص نیست اما به نظر می رسد زمانی که یک معتاد با یک معتاد دیگر ارتباط برقرار می كند، نیرویی برتر از خودشان وارد صحنه می شود. در انجمن های گمنام اصطلاحی وجود دارد که می گوید: ” به جای مواد مخدر، گوشی تلفن را بردار”. با رد و بدل کردن شماره تماس و دوست شدن با سایر اعضای جلسات، ما برای خود یک سیستم حمایتی کارامد ایجاد می کنیم که می تواند در عبور از موانعی که در مسیر بهبودی، سر راه ما قرار می گیرند به ما کمک کند.

زمانی که منشی جلسه به اعضا پیشنهاد می کند که بعد از جلسه یکدیگر را برای صرف چای یا قهوه ملاقات کنند، بر اهمیت توسعۀ یک سیستم حمایتی تأکید می گردد. پس از پايان جلسه حتی اگر شما خواهان بازگشت به فضای آشنا و دردناک منزلتان هستید که خاطرات مصرف مواد را یادآوری می کند، شهامت به خرج داده و این پیشنهاد را قبول کنید. چنین کارهایی اکثراً منجر به پیشگیری از لغزش شده چشم شما را به روی فرصت ها و امکاناتی که بهبودی دراختیارتان قرارخواهد داد، بازمی کند.

لغزش يكباره و بی دلیل اتفاق نمی افتد، بلكه فرآيندی است كه مدت ها پيش از آن كه بار ديگر اقدام به مصرف مواد مخدر یا از سر گرفتن اعتیادهای رفتاری کنیم، آغاز می شود. معمولاً علت لغزش اين است كه به افكار و ذهن خود اجازه می دهيم كه به حالت منفی قبلی خود يعنی به دوران اعتياد فعال بازگردد. با بازگشتن به افکاری که در زمان مصرف مواد مخدر داشتیم، رفتار ما نيز تغيير به تدریج تغییر می كند و برای کنار آمدن با زندگی بار ديگر به استفاده از مواد بازمی گردیم. در اين وضعيت فراموش می كنيم كه از 

نوعی بيماری مزمن غير قابل درمان در عذاب هستيم و برای بهبودی از اين بيماری می بایست به طور روزانه برنامه 12 قدم مان را کار کنیم. بيماری اعتياد در ذهن و فكر ما ريشه دارد. ما معتادان به دلیل طبیعت و نوع بیماری که به طور روزانه در بهبودی از آن به سر می بریم، نمی توانيم در مورد مصرف نكردن مواد مخدر تصميم درست و منطقی بگيريم. علت ناتوانی ما در تصمیم گیری صحیح درباره مواد مخدر اين است كه پس از سال ها مصرف مواد مخدر، به آن عادت می كنيم و در واقع اعتياد قسمتی از زندگی طبيعی ما می شود. مصرف مواد مخدر كاری است كه بی اختيار و بدون فكر كردن به عواقب ‌آن انجام می دهيم. علاوه براين، بيماری اعتياد ماهيتی مرموز و شگفت آور دارد و اگر 12 قدم را به طور روزانه کار نکنیم و از حمایت انجمن های گمنام استفاده نکنیم، ناخودآگاه به سوی مصرف دوباره مواد یا انجام رفتارهای معتادگونه برمی گردیم. واقعیت این است که بسیاری از ما معتادان در حال بهبودی که لغزش کرده ایم، به خوبی می دانیم که استفاده نكردن از ابزارهای لازم برنامه های 12 قدمی برای ايجاد تغيير در افكار و رفتارمان، به لغزش و افتادن دوباره در دام اعتياد كمك كرده است.

فهرستی از تغییراتی که در برداشت ها و ديدگاه های ما در بهبودی ایجاد می شوند تا ما به سوی لغزش قدم برداريم، در زیر ارائه شده است:

۱. خود اتکائی
من خودم به تنهائي مي توانم بهبود پيدا کنم و احتياجي به حمایت جلسات انجمن ندارم.
من مي توانم مصرف مواد مخدر را کنترل کنم.
برنامه 12 قدم برای من کارساز نیست و من بايد براي بهبوديم راه ديگری پيدا کنم.
این يك برنامه مذهبي است و من با هرچيزی كه به خدا ربط داشته باشد، مشكل دارم.

۲. غرور
روش من بهترين و تنها راه ممکن برای حل مشکل اعتیاد است.
مشکلات من با مشکلات سایر اعضای انجمن تفاوت دارد. هيچ کدام از آنها مشکلات مرا درک نمی کنند
من به تنهايي مي توانم بهبود پيدا کنم و احتياجي به کمک انجمن ندارم.۳. انکار
اعتياد يک بيماری نيست، من فقط بايد ياد بگيرم که چطور ميزان و نوع مصرف مواد را كنترل كنم.
زندگي در بهبودی هيچ لذتي ندارد و من ترجيح مي دهم كه مواد مصرف كنم.
بیماری من درمان شده است و من ديگر مواد مصرف نخواهم کرد.
مشكل اعتياد من به اندازه سایر کساني که در انجمن مي بينم بد نيست.
زمانی که مواد مصرف مي کردم از آن لذت مي بردم و دوستان خوبي هم داشتم.
حرف ها و نظرات خانواده و انجمن درباره من بي مورد است، و به نظر من بهبودی من خوب پیش می رود.