زرتشت پیامبر ایران باستان

مقدمه                                                                                                                                    

زرتشت پیامبر بزرگ آریایی ،یکی از جمله نوادر اندیشمندان جهان است. زرتشت نخستین پیغمبری بود که در دوران کهن خدای واقعی را شناخت و یکتابرستی را مطرح کرد.آموزش ها،فلسفه و جهان بینی زرتشت از همان دوره های کهن مورد توجه حکما و فلاسفه بزرگ جهان مانند ارسطو ،افلاطون،فیثاغورس و...بوده است.در حکمت اشراق اهمیت و اعتبار و دیدگاه های وی زمینه ساز بسیاری از تحولات در فلسفه و حکمت شد. زرتشت بر علیه خرافات و موهومات دوره خود قیام کرد. عبادت را فقط خدمت به مردم و پیروی از سه اصل :اندیشه،گفتار وکردارنیک معرفی کرد. درباره دوران زندگی وی آگاهی درستی در دست نیست،و متاسفانه زندگی این حکیم فرزانه در هاله ای از ابهام قرار گرفته تا جایی که بعضی حتی وجود خارجی او را مورد تردید قرار داده اند.حتی در اوستا و منابع پهلوی و فارسی زندگی اش جنبه اساطیری دارد.اما قدر مسلم آن است که در خلال اسطوره ها حقیقت های فراوانی نهفته اند.که دانشمندان براساس همین اسطوره ها و با استفاده ازعلوم جدید از قبیل زبان شناسی ،اسطوره شناسی تطبیقی،جغرافیای تاریخی و...قسمت های تاریکی از زوایای زندگی زرتشت را روشن نموده اند

 

زمان زرتشت

 

پژوهندگان فرهنگ ایران باستان در باره زمان زرتشت با یکدیگر هم داستان نیستند.دورترین زمانی که برای زرتشت قائل شدهاند سده هجدهم قبل از میلاد و نزدیک ترین آن سده ششم قبل از میلاداست.برخی از ایران شناسان بر اساس قرائن و شواهد زبانی و تاریخی زمان زرتشت را مشخص نموده اند بر این اساس بارتولمه زمان زرتشت را حدود نهصد ق.م و مایر ،نیولی،وزندنک،و شدر زمان او را اواخر هزاره دوم و اوائل هزاره اول قبل از میلاد می دانند. گروهی از دانشمندان براساس تاریخ سنتی و تکیه بر منابع یونانی ،پهلوی و عربی دارندهنینگ بر اساس نوشته های کتاب بندهشن تاریختولد زرتشت را 618یا628یا630قبل از میلاد می داندخانتوس لیدیایی که معاصر اردشیر اول هخامنشی است نقل می کند که زرتشت 600 سال قبل از فتح یونان به دست خشایارشا می زیسته است . ارسطو زرتشت را 6000سال قبل از افلاطون دانسته و هردمودورس زمان او را به 5000 سال قبل از جنگ یونان و ترویا ذکر کرده است.

 

 

خاستگاه  محل تولدزرتشت

 

در مورد زادگاه اصلی زرتشت نیز اختلاف نظر وجود دارد.در منابع پهلوی و به دنبال آن ها ،در کتاب های عربی و فارسی «ایرانویچ» یعنی سرزمین اصلی اقوام ایرانی و بنا بر روایات دینی زرتشتی ،در آن جا دین به زرتشت ابلاغ شده است ،با آذربایجان یکی شمرده اند. امروزه دانشمندان انتساب زرتشت را به آذربایجان مردود می دانند زیرا در کتاب اوستا هیچ نشانی از واژه هایی که اصل مادی یا فارسی باستان داشته باشند ، دیده نمی شود و زبان اوستایی زبانی متعلق به شرق ایران است. برخی ایران شناسان ایرانویج را همان خوارزم به شمار آورده اند و زادگاه زرتشت را آن جا دانسته اند. امروزه بیشتر ایران شناسان طرفدار این نظریه اند نیولی زادگاه زرتشت را درناحیه ای میان هندوکش و هامون هیرمند می داند که بخش عمده ای ازسیستان در این حیطه قرار می گیرد. مری بویس در انتقاد این نظریه ها اظهار می دارد که انتساب زرتشت به آذربایجان ،ری،سیستان ومرو و...از روایت های متاخر محلی سرچشمه گرفته است . احتمال قوی این است که موطن اصلی او در سرزمینی در شمال شرقی ایران قدیم بوده است.

 

تبار شناسی زرتشت یا نسب نامه زرتشت یا زرتشت و خاندانش

 

زردشت یا«زرتوشترا»یا چنان که در اوستا آمده است«زره توشتره»که به معنی دارنده شتر زرد است یا به گفته فرای کسی که می تواند شتران رانگهداری کند. یونانیان باستان وی را با نام زراستربه معنی ستاره شناس می شناختند.آن چه به یقین در مورد زندگی زرتشت ،از متون اوستایی بر می آید ،این است که خاندان او سپیتمه(پهلوی سپیتمان)نام داشته است. نام پدرش پورشسپه (پهلوی پورشسپ)و نام مادرش دوغذوو(پهلوی دوغذو)دختر فراهیم و نام پدر بزرگش هیچتسپه (پهلوی هیتچسپ)بوده است زرتشت بر حسب سنت سه بار ازدواج کرده است. نام زن اول و دوم او معلوم نیست. زن نخست او پسری به نام ایست واستره و سه دختر به ترتیب به نام های فرینی ، ثریتی و پورچیستا به دنیا آورد. که پورچیستا به ازدوا جاماسب وزیر گشتاسب در آمد. از زن دوم زرتشت که نام او نیز ذکر نشده است دو پسر به نام هی اوروتت نره و هورچیثره(خورشید چهر)به دنیاآمده است زن سوم هووی نام داشته که ظاهرا زرتشت از او فرزندی نداشته است. دو برادر بزرگ ترزرتشت رتوشتر،رنگوشترو دو برادر کوچک ترش ودریکا و هنددیش بودند.

 

 

زایش زرتشت

 

در کتاب دینکرد از نوشته های دینی پهلوی آمده است که:اجزایی که لازم بود تا تولد پیامبر ایرانی را به حصول رساند ، عبارت از سه جزء بود که هر سه منشاآسمانی داشتند و به ترتیب عبارت بودند از :فره ایزدی ،فروهر (روان) و جوهر تن(جسم آدمی)فره ایزدی عبارت بود از نیروی روحانی چون پاره یی نور یا نیروکه گاه نیز به صورت کبوتر و شاهین یا پرنده ای دیگر در می آمد و از طرف خداوند در جسم مردان برگزیده وارد می شد و موجب نیک بختی و پیشرفت شان را فراهم می آورد . و جدایی آن از آنان سبب بدبختی می شد . اهورامزدا چون اراده کرد تا برگزیده یی برای راهنمایی مردمان برانگیزد ،به اندیشه شکل بخشیدن فره زرتشت برآمد که این فره همراه با جوهر تن که از طریق شیر گاوان و فروهر (روان)به وسیله شاخه مقدس هوم به طور معجزه آسایی دوغدو رسیده بود منجر به تولد زرتشت گردیدند.

 

از تولد تا برانگیخته شدن زرتشت به پیامبری یا رسالت زرتشت

 

روایات چنین است که از هفت سالگی تا پانزده سالگی ،زرتشت نزد پارسای بزرگ زمان به نام برزین به فراگرفتن اصول دین و روش کشاورزی و درمان بخشی و شفا ی بیماران پرداخت . چون پس از تحصیل علم و دانش نزد قوم خود وارد شد ، در جرگه مردان بالغ او را پذیرفتند و کمر آویزی را که نشان این مقام بود به کمرش بستند.سالی نگذشت که تورانیان به ایران زمین تاختند . زرتشت جوان نیز برای دفاع از میهن ، جنگ افزار برگرفت و به نبرد رفت.  در این جنگ ها اثرات نامیمون آن را دید و از صف جنگاوران خارج شد و به درمان زخم دیدگان پرداخت. جنگ پایان یافت ،اما آثار بد آن باقی ماند. زرتشت پس از مدتی دوری از زادگاه و کسانش ،در حالی که هسته اساسی تفکر و اندیشه اش نقش می یافت ،به میان خانواده بازگشت،بیشتر متفکر بود و تلاش می کرد تا راهی شایسته برای زندگی آدمیان پیدا نمایدکه به توصیه پدر ازدواج کرد ، اما اندیشه اش به اموری بس بزرگ تر و انسانی تر مشغول بود. اندیشه اش آن بود تا راهی بیابد که رنج را تخفیف دهد . مردمان را به جای انهدام و ویرانی ، به سازندگی و آبادانی ترغیب سازد. زشتی را فرو افکند و نیکی را رایج کند. نیرویی وی را بر می انگیخت و شوق تفکر برای اصلاح امور داشت. خان و مان را رها کرد و در کوه برای تفکر انزوا گزید. عزم کرد تا آن قدر در آن جا به تفکر پردازد تا راه رستگاری و نجات را بیابد. در این هنگام بیست سال داشت و مدت ده سال به تفکر پرداخت . جز غذایی اندک صرف نمی کرد،کمترمی خوابید و بیشتر می اندیشید. خوراکش پنیر بود و میوه ها و ساقه های نباتی . روزی هنگامی که بر فراز کوه به آسمان نظر دوخته بود ،ناگهان به حقیقت آگاهی یافت و جانش آکنده از شادی شد. او دریافت که همان سان که زمان از روز و شب و تاریکی و روشنایی آمیخته شده ، در گیتی نیز ، هم چنین بدی هست و خوبی وجود دارد. زرتشت دریافت که بر جهان دو نیرو حکومت می کنند ، که یکی خیر و دیگری شر است. او اندیشه ، منش و روش مقدس و نیک را سپنتامینو و اندیشه ،منش و روش بد را انگره مینو (اهریمن) نامید. و می اندیشید که چرا این دو نیرو در جهان پدید آمده اند و مردمان چه باید پیشه سازند تا از زشتی برهند ، و رستگاری چیست ؟ زمان های بسیار نیز به این اندیشه بود و دریافت هایی بسیار می کرد. سرانجام زمان دعوت فرا رسید و از کوه به زیر آمد و میان مردم رفت.

 

 

مقبره حضرت زرتشت

س این آرامگاه یا بازمانده های آن در کجاست ؟ آیا در نقطه ای از بلخ واقع شده ؟ این موضوع نزدیک به 50 سال است که نظر بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده. 
در استان بلخ شهری وجود دارد به نام مزار شریف که بزرگترین شهر شمال غربی افغانستان و مرکز استان بلخ میباشد . در این شهر در روزگار کهن آرامگاهی وجود داشت که بسیار مورد احترام مردمان سرزمین آریایها بود . میگفتند که این آرامگاه , آرامگاه مرد مقدسی است که هزاران سال پیش میزیسته. این آرامگاه سده ها بود که مکانی برای زیارت مردمان شده بود,بدون اینکه نامی از این شخص مقدس که آرامگاه به نام او ساخته شده بود برده شود . در سده دوازده میلادی یعنی 500 سال پس از حمله و تسخیر ایران و مناطق آسیائی مرکزی بوسیله عربها , یک ملای مسلمان گمنامی در شهر مزار شریف , ناگهان خوابی می بیند.
او خواب می بیند که مکان این آرامگاه مزار امام علی ,یعنی امام یکم شیعیان است! مردم عامی و خرافه پرست هم بدون اینکه در جستجوی دلیلی برای این ادعا ی شگفت آور باشند هجوم می آورند و این آرامگاه را بازسازی میکنند و آن رامزار علی مینامند و از آن بزرگترین مرکز زیارت در افغانستان درست میکنند. 
با اینکه امروز تمام مسلمانان جهان میدانند که مزار علی در شهر نجف در جنوب عراق واقع شده ولی مردم به این منطقه با سرسختی به این باورند که این مزار علی است,با اینکه هیچ دلیلی هم که بر روی خرد,یا دانش یا پژوهشهای تاریخی واقع شده باشد که این ادعا را تایید کند وجود ندارد. بر عکس با یک نگاه سطحی میتوان به دروغ بودن این ادعا پی برد.
مکانی که امام علی در عربستان کشته شد, تا شهر مزار شریف در افغانستان بیش از 3000 کیلو متر مسافت دارد.چگونه آنها توانستند پیکر دو نیمه شده علی را با وسائل آن زمان یعنی شتر و خر و اسب در گرمای شدید کویرها و کوههای بدون راه به مزار شریف بیاورند و اصلا برای چی و به چه دلیل؟!! امام علی که خوانواده ای در افغانستان نداشت ,بازمانده ای در آن دیار نداشت که بدن بیجان او را 3000 کیلو متر را با شتر و اسب و الاغ به شهر مزار شریف ببرند. 
بنابراین این دروغ بزرگ 800 سال است، یعنی از سده 12 تا به امروز، ادامه دارد. پس اگر این آرامگاه آرامگاه علی نیست آرامگاه کیست .؟ همان گونه که گفتم 50 سال است که پژوهشگران احتمال قوی میدهند که این آرامگاه آرامگاه زرتشت است. ولی برای مطمئن شدن باید به کاوش های باستان شناسی و تاریخی پرداخت. 
_ پرسشگر: در افغانستان این آرامگاه مقدس ترین آرامگاه برای مردم است یک کاوش باستان شناسی و یا پژوهش علمی به طغیان و شورش تبدیل خواهد شد و طالبان بزرگترین بهره سیاسی را خواهند برد .

=دقیقا همان گونه که در آغاز این مصاحبه گفتم مساله آرامگاه یا زادگاه زرتشت یک مساله سیاسی و فرهنگی است حتی در کشورهایی که طالبان وجود ندارند این دشواری وجود دارد. 
_ پرسشگر: نظریهای دیگری در این زمینه چیست ؟
ـ دو سال پیش باستان شناس روسی ویکتور سری یانیدی با حفاری هایی در جنوب ترکمنستان در استان مرو که در گزشته آن را مرگوش یا بعدا مرجانا مینامیدند و مانند بلخ یکی از مراکز بزرگ فرهنگی آن زمانهای دوردست بود اعلام کرد که این منطقه زادگاه زرتشت و نخستین جایگاهی است که زرتشت پیام خود را اعلام کرده. او این نظریه را برپایه کشف چند نیا یشگاه زرتشتی و آتشکده مربوط به 3000 پیش از میلاد مسیح، که دارای مکان برگزاری مراسم هم بودند اعلام کرد.
الته در این مورد باید چشم براه پژوهشهای یبشتری در این منطقه شد. 
من مطمئن هستم که با شور شیفتگی بسیار که در باره آئین زرتشت بوجود آمده زادگاه و آرامگاه زرتشت هم بزودی پیدا خواهد شد. 

  رفتار کن با دیگران همانطوری که توقع داری که دیگران با تو رفتار کنند.زرتشت آنچه را گذشته است فراموش کن و بدانچه نرسیده است رنج و اندوه مبر .زرتشت


کسی را فریب مده تا دردمندنشوی زرتشت با مردم یگانه باش تا محرم و مشهور شوی زرتشت

بیگناه باش تا بیم نداشته باشی

سپاس دار باش تا لایق نیکی باشی

راستگو باش تا استقامت داشته باشی

متواضع باش تا دوست بسیار داشته باشی

دوست بسیار داشته باش تا معروف باشی

اگر همه ادیان را در هم ذوب کنند ،....

اگر همه کتابهای زمینی و اسمانی را خلاصه کنید ،.....

اگر همه فرشتگان دنیا و اخرت را به صف کنید ،.....

اگر تمامی حرفهای مثبت آنها را سبک سنگین کنید ،...

خواهید دید ،....

که ،... همه این بحر طویل ،... پیش از آنها ،... تنها در سه‌ جمله گفته شده بود ،....
پندار نیک‌ ،.... گفتار نیک‌ ،..... کردار نیک‌.-----