فيروزآباد » در سمتِ غربِ « فرومد » قرار دارد ، قديمي ­ترين نسخه ­اي كه در دست است و از مجاورتِ « فريومد » و « فيروزآباد » سخن مي­ گويد « تاريخ بيهق » است . آنجا كه نوشته است :

« اين ناحيت را دوازده قسمت نهاده‏ اند [ و ] هر قسمتى را ربعى نام كرده ... ( يازدهم ربع فريومد ) و اين فريومد ، و اسحاق ‏آباد ، و فيروزآباد ، و نهاردان ، و غير آن بود . » [ تاريخ بيهق ، ص34 و 39 ]

و در همان « تاريخ بيهق » نوشته شده است : « سيّد اجلّ ابويعلى زيد در فريومد متوطّن شد ، و آن ربع به مكانِ او مزيّن گشت ، توفّى فى اصفهان سنة سبع و اربعين و اربعمائة ، و او به اختيارى نجومى از ديه فريومد برفته بود ، چون به ديه فيروزآباد رسيد بشارتِ ولادتِ فرزندِ خويش « سيّد اجلّ زاهد فخرالدّين ابوالقاسم » شنيد ، برفت و او را نديد . و « سيّد اجلّ ابوالقاسم » فرزندِ او در زُهدِ و بزرگوارى يگانه عصر بود . » [ تاريخ بيهق ، ص59 ـ 58 ]

اين گزارش مربوط به قرنِ پنجم هجري است چون همانطور كه در گزارش آمده « ابويعلي زيد » در سال 447 در اصفهان بدرود حيات گفته است .

يعني حدّاقل حدودِ ده قرن است كه « فريومد » و « فيروزآباد » مجاورِ هم هستند .

« ناصرالدّین شاه » در برگشت از مشهد به « صدرآباد » که رسیده چُنین نوشته است : « طرفِ دستِ راست نیز جُلگه است و به مسافتِ نیم فرسنگ منتهی به کوههای سیاه کوتاه می­ شود که پشتِ این کوهها محال فُرومد و فیروزآباد و استربد است که محالِ مزبور هم از مضافاتِ شاهرود و بسطام است.»



آن گونه كه « ابن ­يمين فريومدي » در مقدّمه ديوانش گزارش داده در سيزدهم صفر 743 هجري قمري در جنگِ خواف در مصافِ وجيه­ الدّين مسعود ( دومين حاكم سربداران ) با لشكرِ هَرات (حسين كرت) ابن ­يمين « اسير » شده ، ديوانِ شعرش گُم شده ، و « شيخ حسن جوري » كُشته شده است . آرامگاهِ ابن ­يمين اكنون در « فرومد » و آرامگاهِ شيخ حسن جوري بر روي تپّه اي ، كنار تپّه جور و در مجاورتِ قناتِ جور مُشرف بر « فيروزآباد » مي­ باشد .

در « کتابچه شاهرود و بسطام » که به سال 1296 به سفارش اعتماد السّلطنه نگاشته شده ؛ کربلایی حسین دِه­ ملّایی در موردِ « فيروزآباد » نوشته است : « بُعد مسافت از اینجا تا قریة فُرومد دو فرسخ می ­شود و تا عبّاس­ آباد چهار فرسخ و تا مزینان پنج فرسخ و تا قریه شفیع ­آباد که اوّل خاک جُوِین است چهار فرسخ است .

سه قلعه است متّصل به یکدیگر ، چندان فاصله ­ای ندارند . قلعه اوّلی که قریه فیروزآباد بوده باشد و از قدیم الایّام همین قلعه بوده که از اینجا به جهت زرع و مهمّات دیگر خود به آنجا رفته ، از اهالی و سکنه اینجا ، آن دو قلعه را ساخته ­اند و نشیمن دارند وقوعیّت قلعه در گودی اتّفاق افتاده . »

مرحوم دكتر ايرج افشار نوشته است : « بامداد ، آفتاب سرنزده ، عازم دیدار قبر شیخ حسن جوری شدیم . مردم محلّ او را شیخ ابوالحسن هم نام می ­برند . مزار او بر کنار کِشت ­ها و باغ­هایی است که آن سوی « کال » فیروزآباد قرار دارد . اراضی آن سوی « کال » به نام همین شیخ حسن شُهرت یافته و از آب کاریز « جور » آبیاری می ­شود .

به قولِ احمد اقتداری از تصادفات است یا عجائبات که در فارس شهری به نام فیروزآباد هست و کنارش ویرانه های شهر جور ، در قومس هم آبادی­ای به نام فیروزآباد هست که قسمتی از اراضی آن جور نام داشته است . شاید نام نخستین آبادی « جور » بوده است ، به دلیل آنکه شیخ حسن سربداری به « جور » منسوب و مشهور بوده است نه به فیروزآباد .

قبر شیخ حسن گُنبدکی دارد رو به ویرانگی . بر سر پُشته ­ای است که مزار عمومی آبادی بوده است . قناتِ جور از کنار آن می­گذرد . »

صنایع دستی تهران



صنایع دستی تهران از دوران حکومت قاجاریه که تهران بعنوان پایتخت ایران انتخاب شد، رونق بسیاری گرفت. اوضاع خوب بازار کار و سطح رفاه اجتماعی تهران نسبت به دیگر شهرها، توجه بسیاری از هنرمندان نقاط مختلف ایران را به پایتخت جلب کرد و این امر سبب شد صنایع دستی شهر تهران از آن زمان به بعد تنوع زیادی پیدا کند. امروزه صنایع دستی تهران بیشتر بصورت کارگاهی تولید می شوند و بازار خوبی در داخل و خارج کشور به خود اختصاص داده اند که این خود انگیزه ای برای فعالیت هنرمندان این عرصه است. به علت تنوع قومی که در تهران صنایع دستی این منطقه بطور کلی به سه گروه روستای، عشایر و شهر تقسیم می شوند که هرکدام ویژگی ها و جذابیت مخصوص به خود را دارند. از میان صنایع دستی تهران شرح مختصری در مورد هنر شیشه گری، روزدوزی یا قلابدوزی، جاجیم بافی، سفالگری و سرامیک سازی آورده ایم.


سایر صنایع دستی تهران عبارتند از:

• صنایع چوبی
  
• صنایع چرم
  
• قالی بافی
  
• چادر شب بافی
  
• زیلو بافی
  
• معرق سنگ
  
• قلم زنی
  
• خراطی
  
• نقاشی روی شیشه
  
• زیلو بافی
  
• نقاشی روی چرم
  

شیشه سازی تهران


شاید تا به حال ظروف شیشه ای زیبایی در رنگ ها و شکل های مختلف دیده باشید این هنرهای زیبا، جزئی از صنایع دستی تهران هستند که در کارگاه های شیشه گری این شهر تولید می شوند. ساخت این وسایل شیشه ای کار راحتی نیست و نیاز به مهارت های مختلفی دارد مانند همجوشی شیشه، فوتگری شیشه و معرق بر روی شیشه که درباره هر یک از این مهارت ها توضیحی مختصری آورده ایم. هنر معرق شیشه، همان هنر تزیین پنجره های ساختمان به شکل هندسی است که در میان آن ها از میله های چوبی یا فلزی استفاده می کنند. از همجوشی شیشه برای ایجاد فرم های مختلف در ظروف شیشه ای استفاده می کنند و شیشه های رنگی مختلفی را بوسیله ی حرارت دادن متصل می کنند. فوتگری شیشه هم حرفه ای است که در شیشه مذاب می دمند و حاصل آن گلدان، تنگ و… است. در سفر به تهران می توانید از دیدن این ظروف شیشه ای زیبا لذت ببرید و حتی برای اقوام خود بعنوان سوغات تهران تهیه کنید.


رودوزی تهران


روکاری یا رودوزی به هنری گفته می شود که هنرمندان بر روی پارچه بوسیله ی قلاب یا سوزن و نخ های رنگی، نقش و طرح های مختلف سنتی ایجاد میکنند. هنر رودوزی بین شهرهایی از ایران مانند اصفهان، سیستان،… مشترک است اما در هر منطقه سبک دوخت مخصوصی دارد که به سه دسته کلی تقسیم می شوند:

• نوع اول روی پارچه را سراسر بخیه می زنند تا طرحی از رنگ و نقش ها پدید آید مثل: پته دوزی کرمان، قلاب دوزی رشت، سوزن دوزی سیستان
  
• نوع دوم روی پارچه چیزی دوخته نمی شود و نخ های رنگی از تاروپود پارچه میگذرند و پارچه حالتی مشبک به خود میگیرد. مثل سکمه دوزی اصفهان
  
• نوع سوم آن است که اصل پارچه ثابت می ماند و بر روی آن با نخ های دارای روکش فلزی، نقش های زیبایی را ایجاد می کنند. مثل تافته دوزی، خوس دوزی ،زردوزی که گلابتون دوزی نامیده میشود.
  

در شهر تهران نیز رودوزی به شکا گلدوزی و قلاب بافی رایج است و طرح های زیبایی می توانید ببینید.


جاجیم تهران


فیروزکوه تهران یکی از مراکز بنام تولید پشم است که به واسطه این شهرت، جاجیم بافته شده در آنجا هم مرغوب و معروف می باشد. بدلیل نزدیکی فیروزکوه به مازندران و آلادشت، جاجیم بافته شده در این منطقه شباهت بسیاری به جاجیم آلادشت دارد و تنها تفاوتشان در ابعاد جاجیم هاست.


سفالگری و سرامیک سازی تهران



سفالگری یکی از صنایع دستی تهران است که سابقه ی دیرینه ای دارد. در بسیاری از مناطق استان تهران خاک رس باکیفیتی برای ساخت اشیاء سفالی می توان یافت. که این امر موجب شده کارگاه های بسیاری در شهر و استان تهران مشغول تولید ظروف سفالی باشند. از ویژگی های سفال تهران شفافیت آن است که نیاز به جلا و لعاب ندارد. همچنین این خاک برای کارگاه های آجرپزی مناسب است و می توان در شهرهایی چون ورامین و شهر ری کوره های آجر پزی را دید.

منبع : نشاط آوران